Baráttan um gullið

Á HönnunarMars 2024 mun Listasafn Íslands sýna myndverk og smíðisgripi eftir Finn Jónsson (1892–1993) og Jóhannes Jóhannesson (1921–1998), en báðir lærðu þeir gull- og silfursmíði áður en þeir lögðu myndlistina fyrir sig. Gullsmiðir í Félagi íslenskra gullsmiða munu á sama tíma tefla fram nýrri smíði sem hver og einn gullsmiður tengir listaverki á sýningunni Viðnám í Safnahúsinu við Hverfisgötu.

Finnur Jónsson var einn virtasti listamaður þjóðarinnar og sýndi abstraktverk fyrstur íslenskra myndlistarmanna, fyrst í Berlín á vegum hins fræga Sturm-hóps en síðar á sögufrægri sýningu í Reykjavík árið 1925. Árið 1985 gáfu Finnur og kona hans Guðný Elísdóttir Listasafni Íslands alls 850 verk eftir Finn, þar á meðal meirihluta abstraktverka hans frá þriðja áratugnum, en einnig skissubækur, teikningar, bréfa- og heimildasafn, ljósmyndir og silfurgripi. Í tilefni þess að 100 ár eru liðin frá stofnun Félags íslenskra gullsmiða, sýnir Listasafn Íslands nú í fyrsta sinn um 60 silfurgripi sem Finnur ánafnaði safninu. Finnur sat í stjórn félagsins í mörg ár og árið 1985 var hann gerður að heiðursfélaga í Félagi íslenskra gullsmiða.

Jóhannes Jóhannesson átti einnig að baki langan og litríkan listferil, fyrst og fremst sem málari en einnig sem farsæll gullsmiður. Jóhannes byrjaði 18 ára gamall í gullsmíði hjá Guðlaugi A. Magnússyni og var hjá honum í sex ár, 1939–1945. Strax eftir sveinspróf árið 1945 flutti Jóhannes til Bandaríkjanna þar sem hann nam málaralist í hinum virta einkaskóla Barnes Foundation í Merion í Pennsylvaníu. Þar var námið heldur óhefðbundið þar sem nemendurnir fengu að þróa list sína hver á sinn hátt undir handleiðslu kennara. Þegar Jóhannes kom heim úr námi árið 1946 gekk hann til liðs við þá sem vildu fara nýjar leiðir í myndlist og var einn af forsprökkum Septembersýninganna árið 1947, en listamennirnir héldu fram þeirri skoðun að listin ætti að lúta sínum eigin lögmálum og skapa nýjan veruleika sem notið yrði á eigin forsendum.  

Sýningin opnar í Safnahúsinu við Hverfisgötu 15, miðvikudaginn 24. apríl og er samstarfsverkefni Listasafns Íslands og Félags íslenskra gullsmiða.